ლიეტუვა და საქართველო - ვინ როგორ ასრულებს საშინაო დავალებას? - ინტერვიუ ანდრიუს კალინდრასთან

ლიეტუვის ელჩს საქართველოში, ანდრიუს კალინდრას რუსეთის მუქარის, ევროკავშირის სანქციების მოქმედებისა და საქართველოსთვის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მინიჭების პერსპექტივაზე ნინო გაბელაშვილი პრაღიდან ესაუბრა.

რადიო თავისუფლება: როგორია ლიეტუველი ხალხისა და მთავრობის რეაქცია რუსეთის მუქარაზე და იმოქმედა თუ არა ამან სანქციების მხარდაჭერაზე?

ანდრიუს კალინდრა: 24 თებერვლიდან [რუსეთის უკრაინაში შეჭრის დღიდან] მოყოლებული, ლიეტუვა სანქციების ერთ-ერთი აქტიური მხარდამჭერია. ივლისის შუა რიცხვებიდან, დამატებით ცემენტისა და სხვა პროდუქტების ტრანზიტის აკრძალვაც შევა ძალაში. მტკიცედ გვჯერა, რომ ევროკავშირის მიერ კონსენსუსით მიღებული სანქციების რეჟიმიდან არ უნდა გადავუხვიოთ და ყველა საჭირო ნაბიჯს გადავდგამთ არა სანქციების გვერდის ავლისთვის, არამედ მათი იმპლემენტაციისთვის. მნიშვნელოვანია, რომ ლიეტუვას სუვერენული უფლებები და ინტერესებიც აქვს. ეს რეგიონში რუსეთის გავლენისა და აგრესიის შემცირებას გულისხმობს, აქ კი სანქციები ერთ-ერთი მთავარი იარაღია.

რადიო თავისუფლება: რას იტყვით კომპრომისის შესაძლებლობასთან დაკავშირებით? არის თუ არა ლიეტუვა წნეხის ქვეშ, რომ რუსეთთან დათმობაზე წავიდეს?

ანდრიუს კალინდრა: პრეზიდენტმა ნაუსედამ გამოხატა პრინციპული პოზიცია, რომ სანქციები სრულად უნდა აღსრულდეს. ევროკავშირში დემოკრატია გვაქვს, ამიტომ ეს დისკუსიისთვის შესაფერისი ადგილია, მსჯელობა გრძელდება. ჩვენ ერთიან მიდგომას ვიზიარებთ და გავიზიარებთ. დღეის მდგომარეობით, ყველა სანქცია ძალაშია.

რადიო თავისუფლება: ჩვენ ვიხილეთ კიბერთავდასხმა ლიეტუვაზე, რომელზეც პასუხისმგებლობა რუსულმა ჰაკერულმა დაჯგუფებამ აიღო. ელის თუ არა ვილნიუსი სხვაგვარ შურისძიებასაც?

ანდრიუს კალინდრა: ლიეტუვაში უსაფრთხოების კუთხით სიტუაცია უცვლელია. ამჟამად არ არსებობს პირდაპირი სამხედრო საფრთხე, ლიეტუვის საზღვრებზე - არც რუსეთთან და არც ბელარუსთან გაზრდილი სამხედრო მოქმედებები არ შეინიშნება. მე ვიტყოდი, რომ, როგორც სუვერენული ქვეყანა, როგორც ევროკავშირისა და ნატოს წევრი სახელმწიფო, ჩვენ საშინაო დავალებას პირნათლად ვასრულებთ. შევაჩერეთ ჩვენს ინსტიტუტებზე მასობრივი კიბერშეტევა. ჯერ კიდევ საქართველოში რუსეთის აგრესიის შემდეგ დავიწყეთ მუშაობა ლიეტუვის საზოგადოების მედეგობის გაზრდაზე. ეკონომიკურ მედეგობას ვაჭრობისა და ენერგიის დივერსიფიკაციით ვაუმჯობესებთ, ვმუშაობთ მოსახლეობასთან. გვჯერა, რომ ყველა შესაძლო საფრთხის შეკავება შეგვიძლია.

რადიო თავისუფლება: ვაშინგტონი ბოლო განცხადებებით ადასტურებს, რომ აშშ-ის ერთგულება ნატოს მე-5 მუხლისადმი „ურყევია“. როგორია ლიეტუველი ხალხის განწყობა, ნატოსადმი ნდობა და უსაფრთხოების განცდა დომინირებს თუ მღელვარება და ეჭვი?

ანდრიუს კალინდრა: ხელშეკრულების მე-5 მუხლისადმი ნატოს ერთგულება ეჭვგარეშეა და ჩვენ მოკავშირეებს ვუზიარებთ ინფორმაციას, რათა, თუ საჭირო გახდა, კონკრეტული ინსტიტუტები და სპეციალური ძალები დაუყოვნებლივ ჩაერთონ საფრთხის შესაკავებლად. ამიტომაც მადრიდის სამიტზე იმსჯელეს ნატოს აღმოსავლეთ ფლანგის გაძლიერებაზე, რაც რესურსებისა და შესაძლებლობების გაზრდას, მათ შორის, წევრი ქვეყნების მიერ „საშინაო დავალების“ შესრულებას გულისხმობს, რათა მათ ნატოს უფრო დიდი კონტინგენტის მასპინძლობა შეძლონ. და მაინც, კრიტიკული მდგომარეობის შემთხვევაში მოსახლეობა ასევე დაეყრდნობა სახელმწიფო ინსტიტუტებს, რადგან ხალხს კიდევ უფრო მეტად, ვიდრე ოდესმე, აქვს სახელმწიფოს რწმენა, იმისგან დამოუკიდებლად, თუ რომელი პარტია ან პოლიტიკური ლიდერია სათავეში.

რადიო თავისუფლება: რუსეთის ბალტიის ფლოტის მთავარი შტაბი კალინინგრადშია, რუსეთისთვის თბილი ზღვის პორტების მნიშვნელობა ცნობილია - რამდენად არსებობს ალბათობა, რომ ყირიმის მსგავსი სცენარი განვითარდეს და რუსეთმა სახმელეთო კორიდორის გაჭრა სცადოს?

ანდრიუს კალინდრა: ე.წ. სუვალკის დერეფანი პატარა, 100-კილომეტრიანი ზოლია ლიეტუვის ტერიტორიაზე ბელარუსსა და კალინინგრადს შორის. წლებია პოლონეთთან, ნატოსთან ერთად ამ ტერიტორიის გასამაგრებლად ვმუშაობთ.

ჩვენ გვწამს ჩვენი ძალისხმევისა და წვლილის, რომელიც უფრო უსაფრთხო და დაცული ევროპის აშენებაში შეგვაქვს. ჩვენ ყველა მეზობელთან, მათ შორის, რუსეთსა და ბელარუსთან მეგობრული ურთიერთობა გვსურს, მაგრამ ამისთვის მათი შემხვედრი ნაბიჯებია საჭირო.

აქვე მინდა ხაზი გავუსვა ბელარუსის პასუხისმგებლობას, ომის დასაწყისში ბელარუსის გარეშე უკრაინულ ქალაქებში რუსეთის ანშლუსი შეუძლებელი იქნებოდა. ეს ბელარუსის პოლიტიკის უზარმაზარი ცვლილებაა და ეს რეჟიმი, გარკვეულწილად, იზიარებს მომხდარზე პასუხისმგებლობას.

იმედი გვაქვს, ეს სამხედრო კონფლიქტი არ განივრცობა, მაგრამ ასეთი სცენარის განვითარების შემთხვევაში, ჩვენ ჩვენი მოქალაქეების წინაშე ვალდებულები ვიქნებით, დავიცვათ ტერიტორიული მთლიანობა, დამოუკიდებლობა და ჩვენი ხალხი.

რადიო თავისუფლება: ლიეტუვა ყოველთვის საქართველოს ერთგული მხარდამჭერი იყო. თქვენი გადმოსახედიდან, რა არის მთავარი მიზეზი, რატომაც საქართველომ კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი ვერ მიიღო?

ანდრიუს კალინდრა: საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებების მხარდაჭერა ლიეტუვის ხელისუფლების პროგრამის ნაწილია. ჩვენი ქვეყნების ხალხებს შორის ორმხრივი ნდობა და სიმპათია არსებობს. როცა ისეთი პოლიტიკური გადაწყვეტილებები მიიღება, როგორიც კანდიდატის სტატუსის მინიჭებაა, განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა ქვეყნის ტრაექტორიას ბოლო პერიოდში. აქ ქვეყნების შეფასება შეიძლება განსხვავდებოდეს. მე ვიტყოდი, რომ ევროკომისიის ცნობილი 12 რეკომენდაცია 19 აპრილის შეთანხმების მსგავსია, ბევრი საერთო ელემენტით. ჩვენი გამოცდილება რომ მოვიხმო, ლიეტუვამ გააკეთა ყველაფერი, რასაც ევროკავშირი ჩვენგან ელოდა. გადამწყვეტი ელემენტი რეკომენდაციების შესაბამისი ქმედებები იყო. საქართველოსთვის მიცემული რეკომენდაციები სტრუქტურირებული და ცალსახაა და თან ერთვის ვადა. ყველაფერი მათ იმპლემენტაციაზეა დამოკიდებული.

რადიო თავისუფლება: და მაინც, ზოგჯერ ისმის მტკიცებები, რომ საქართველო უკრაინასა და მოლდოვაზე წინ იყო ასოცირების ხელშეკრულების იმპლემენტაციის კუთხით. იზიარებთ თუ არა ამ შეფასებას და როგორ ახსნით ევროკავშირის გადაწყვეტილებას ამ ფონზე?

ანდრიუს კალინდრა: ვხედავთ, რომ დანარჩენი ორი ქვეყანა, რომელიც საქართველოსთან ერთად ასოცირებულ ტრიოს ქმნიდა, ახლა შედარებით წინაა. მაგრამ ნება მომეცით, შეგახსენოთ, რომ 1997 წელს ლიეტუვასა და ლატვიას, მაგალითად, უარი ეთქვათ კანდიდატი ქვეყნის სტატუსზე. თუმცა, რადგან საზოგადოება და პოლიტიკოსები ამ საკითხზე სრულად თანხმდებოდნენ, რადგან ვიცოდით, რომ იმ მატარებლისთვის ადევნებისა და დაწევის გარდა სხვა არჩევანი არ გვქონდა, ჩვენ სწორედ ასე მოვიქეცით. [ევროკავშირში გაწევრება] პოლიტიკური პროცესია, პოლიტიკური შეფასებებით. ორგანიზაციის წევრობის სურვილიც პოლიტიკური ორიენტაციის არჩევას გულისხმობს. ამიტომ, პოლიტიკოსების პასუხისმგებლობაა ამ რეკომენდაციების შესრულება და ლიეტუვა პასუხისმგებელია, დაეხმაროს საქართველოს დაეწიოს ლოკომოტივს, ისევე, როგორც ჩვენ მოვახერხეთ ეს 1999 წელს. მოდი, ნურც გავაზვიადებთ და ნურც დავაკნინებთ თავად ამ სტატუსის მნიშვნელობას, მთავარი ისაა, რამდენად გაამართლებს საქართველო ევროკომისიისა და წევრი ქვეყნების მოლოდინს წლის ბოლომდე.

რადიო თავისუფლება: ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ევროკავშირის შეფასებით, მატარებელს, რომელსაც საქართველო უნდა დაეწიოს, მოლდოვა უკვე დაეწია?

ანდრიუს კალინდრა: ერთი წლის წინ ძალიან განსხვავებული აღქმა არსებობდა. მას შემდეგ არაერთი განცხადება გაკეთდა ევროკავშირის მაღალი დონის წარმომადგენლების მიერ საქართველოში განვითარებულ იმ პროცესებთან დაკავშირებით, რომლებიც წევრი ქვეყნებისა და ევროკავშირის ინსტიტუტების ლიდერების მოლოდინთან თანხვედრაში არ იყო. ვგულისხმობ 19 აპრილის შეთანხმებასაც. ევროკომისიის პრეზიდენტმა, შარლ მიშელმა, უპრეცედენტო ძალისხმევა გაიღო შეთანხმების მისაღწევად. ჩვენ არ დავუჭირეთ მხარი უდიდესი ოპოზიციური პარტიის მიერ ხელის არმოწერას, ამავდროულად, ხელისუფლების გასვლა შეთანხმებიდან მტკივნეული იყო - ევროპული ინსტიტუტებისა და წევრი ქვეყნებისთვის, ლიეტუვის ჩათვლით, რადგან ჩვენც დიდი ძალისხმევა დავხარჯეთ იმისთვის, რომ საქართველო ევროპულ გზაზე დაგვეყენებინა.

რადიო თავისუფლება: ეს არ იყო სწორი სიგნალი საქართველოს მხრიდან.

ანდრიუს კალინდრა: მე ვიტყოდი, რომ ეს სწორედაც სიგნალი იყო.

რადიო თავისუფლება: მაგრამ - არა სწორი. როგორ შეაფასებთ საქართველოს მიერ ამ სტატუსის მიღების პერსპექტივას ამჟამინდელი ტემპითა და სწრაფვით?

ანდრიუს კალინდრა: ერთი რამ, რაც მართლაც შთამბეჭდავია, არის მთელი მოსახლეობისა და ყველა პოლიტიკური პარტიის უპრეცედენტო მხარდაჭერა ევროინტეგრაციისადმი. რეფორმების გატარებისთვის ვადა ჩვენი მხრიდან დამატებითი სტიმულის მისაცემად განისაზღვრა. ყველაფერი რეფორმებზეა დამოკიდებული. ჩვენ ქართველი პოლიტიკოსებისა და ხალხის მხარდაჭერა გვჭირდება.

რადიო თავისუფლება: აქვს კი ხალხს იმის პირდაპირი კონტროლის საშუალება, თუ საით მიდის მატარებელი?

ანდრიუს კალინდრა: ხალხი პოლიტიკოსების დამქირავებელია არჩევნების მეშვეობით. ეს ბუნებრივი პროცესია და მკვეთრ მიჯნას არ გავავლებდი ხალხსა და პოლიტიკურ ელიტას შორის. ევროკომისიის მხრიდან მომდევნო შეფასების დრო ძალიან მალე დადგება. ვიმედოვნებ, ის პოზიტიური იქნება, საქართველო სტატუსს მიიღებს და კვლავ შეუერთდება ტრიოს, ამჯერად განსხვავებულ ფორმატში. ყველაფერი შესაძლებელია, მათ შორის ისიც, რომ დაეწიოთ ამ მატარებელს. დღეს ისე, როგორც არასდროს, ჩვენი ქვეყნები პასუხისმგებლები არიან იმაზე, თუ როგორი მომავალი ექნება ჩვენს რეგიონს. ვისურვებდი, საქართველოსა და ლიეტუვას საკუთარი ხალხის და მათი მომავლის მიმართ მსგავსი დამოკიდებულება ჰქონდეთ.

ინტერვიუს „რადიო თავისუფლება ავრცელებს“